Grondeigenaren zelf aan zet bij kavelruil Weerterland
In de omgeving van Weert is de afgelopen 1,5 jaar 128 hectare grond van eigenaar gewisseld. Hoe is deze kavelruil verlopen? We vroegen het projectleiders Eric Collin en Dré Stoffels.
Verkavelen is geen langdurig proces meer
Nog steeds denken veel mensen dat het verkavelen van het buitengebied een log en langdurig proces is. Dat is allang niet meer zo. In de omgeving van Weert zijn de afgelopen anderhalf jaar 8 kavelruilakten gepasseerd. Alle ruilingen waren op vrijwillige basis en grondeigenaren en andere belanghebbenden ontwierpen samen de ruilplannen. Agrarisch adviesbureau Arvalis en het Kadaster stonden hen als verkavelingsdeskundigen bij.
Voordeel voor agrarische bedrijven en voor het waterschap
Deze kavelruil moest vooral de situatie van agrarische bedrijven in de gemeenten Weert, Nederweert en Leudal verbeteren. Zoals het beter aansluiten van kavels waardoor deze makkelijker bewerkt kunnen worden en dichter bij de boerderij liggen. Ook het waterschap had voordeel van de ruilingen. 8 hectare grond is naar de juiste plek geruild voor verbeteringen aan het riviertje de Aa.
Het kost veel moeite om het op gang te krijgen, maar als het eenmaal draait, blijft het in beweging.
Vrijwillige methode met veel inbreng van eigenaren
Eric Collin, projectleider bij het Kadaster: “Deze aanpak van grondruil noemen we ‘Verkavelen voor Groei’. Dit is een vrijwillige methode waarbij eigenaren zelf het ruilplan maken. Overheden schuiven aan op basis van gelijkwaardigheid. Overheden kunnen publieke gebiedsdoelen als wens inbrengen, maar deze niet voorschrijven. Met deze aanpak hebben we de afgelopen 10 jaar bijna 1000 hectare verkaveld in Limburg.”
Na een langzame start toch goed op gang
Dré Stoffels heeft als projectleider vanuit Arvalis bijgedragen aan het kavelruilproces. “Toen we in 2021 begonnen, konden we vanwege coronabeperkingen geen bijeenkomsten organiseren. Voor de digitale bijeenkomsten was weinig belangstelling. Daardoor hadden we een langzame start. Na een halfjaar was er nog maar 5 hectare geruild. We hebben de stuurgroep toen wel moeten overtuigen dat het toch goed was om door te gaan. Ik gebruik graag de metafoor van het vliegwiel. Het kost veel moeite om het op gang te krijgen, maar als het eenmaal draait, blijft het in beweging.”
Ruilingen volgden elkaar op
Collin vult aan: “Na de eerste ruiling volgde al snel een nieuwe ruiling. Een paar grondeigenaren wilden land voor geld ruilen, waardoor er voor anderen meer grond beschikbaar kwam. Boeren die eerst afwachtend waren, zagen aan de eerste ruilingen dat er zeker voordeel te behalen viel. Bij elke afgeronde ruiling hadden we weer een tastbaar resultaat. Zo konden we ook aan de stuurgroep duidelijk maken dat we de goede dingen aan het doen waren.” Stoffels: “En de mensen in de streek vinden het een succes. Dat hoor ik als ik ze spreek.”
Afronding van het programma
In maart 2023 is de laatste kavelruil bij de notaris beklonken. Nu loopt nog de financiële afronding en de definitieve aanvraag voor de subsidievaststelling. Het grootste deel van de projectkosten wordt namelijk betaald uit een Europese subsidiepot voor plattelandsontwikkeling.
Uitvoeringsprogramma Platteland In Ontwikkeling
De kavelruil in dit gebied is onderdeel van het Uitvoeringsprogramma Platteland In Ontwikkeling (PIO) Weerterland. De provincie Limburg riep belanghebbenden in de provincie op om samen plannen te ontwikkelen voor verbeteringen in het landelijke gebied. In het gebied rond Weert is die handschoen opgepakt door de Limburgse Land- en Tuinbouwbond, Natuurmonumenten, 3 gemeenten (Nederweert, Weert en Leudal), het Waterschap Limburg en de provincie Limburg. Zij stelden een gezamenlijke stuurgroep in voor de coördinatie ervan.
Meer dan kavelruil
Het uitvoeringsprogramma is veel breder dan alleen de kavelruil. Zo was er als aftrap van het programma de aanplant van een houtwal om een betere leefomgeving voor akkervogels te maken. Andere projecten hadden bijvoorbeeld te maken met beekherstel, vermindering van wateroverlast en droogte en versterking van het landschap.
Terzake
Dit artikel komt uit het Kadastermagazine Terzake van juli 2023.
- Meer artikelen lezen? Ga naar de pagina Terzake.
- Wilt u maandelijks de digitale Terz@ke in uw mailbox ontvangen? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief.
Meer informatie
- Bij plannen voor de herinrichting van een gebied, is betrouwbare informatie nodig. Wij hebben die informatie. U kunt bij ons terecht voor advies en ondersteuning bij gebiedsontwikkeling. Lees verder op de pagina Advies op maat.
- Lees meer over de vernieuwende, gebiedsgerichte manier van verkavelen op de pagina Verkavelen voor groei.