Kwartaalbericht agrarische grondmarkt, 2019 - 4e kwartaal

Figuur 1 Prijs (€/ha) onverpacht gras- en bouwland en totaal (gras-, bouw- en maisland samen), 2017Q1-2019Q4 (per kwartaal).
Bron: Kadaster/RVO.nl/Wageningen Economic Research.

Grondmobiliteit

In het vierde kwartaal van 2019 is 17% minder landbouwgrond verhandeld dan in hetzelfde kwartaal een jaar daarvoor, respectievelijk 9.500 ha en 11.400 ha. Door het seizoenpatroon - waarbij de handel in het derde kwartaal op een laag pitje staat - is een vergelijking met het voorgaande kwartaal niet zinvol. In heel 2019 is 29.400 ha grond verhandeld. Dat is veel minder dan in 2018 én 2017, toen 35.600 ha en 34.400 ha is overgedragen. De relatieve grondmobiliteit – de verhandelde oppervlakte afgezet tegen het totaal areaal landbouwgrond – is afgenomen van 2,0% in 2018 tot 1,7% in 2019.

Figuur 2 Grondmobiliteit (ha) agrarische grond naar landsdeel, 2017Q1-2019Q4 (per kwartaal)
Bron: Kadaster/RVO.nl/Wageningen Economic Research.

Overzicht Landsdelen

Aan de hand van vier landsdelen wordt een indruk gegeven van de regionale verscheidenheid op de agrarische grondmarkt. Deze landsdelen zijn opgebouwd uit de 14 groepen van landbouwgebieden (zie verantwoording). Landsdeel Zuid kent de hoogste gemiddelde grondprijs (zie figuur 3); in 2019 lag deze 15% boven het Nederlandse gemiddelde. Landbouwgrond in landsdeel Noord is over het algemeen het laagst geprijsd; over heel 2019 lag deze 12% onder het landelijk gemiddelde.

Figuur 3 Prijs (€/ha) onverpacht agrarische grond (gras-, bouw- en maisland samen) naar landsdeel, 2017Q1-2019Q4 (per kwartaal)
Bron: Kadaster/RVO.nl/Wageningen Economic Research.

Kaart 1 Agrarische grondprijs (€/ha) en mobiliteit (ha) per landsdeel vergeleken met het totale areaal cultuurgrond, 4e kwartaal 2019
Bron: Kadaster/RVO.nl/Wageningen Economic Research
 

Landsdeel Noord

De gemiddelde agrarische grondprijs in landsdeel Noord is in het vierde kwartaal van 2019 met 13% gestegen: van € 53.700 in het derde kwartaal van 2019 tot € 60.600 per ha (figuur 3 en kaart 1). Over heel 2019 komt de gemiddelde prijs uit op € 54.600 euro per ha; bijna 2% hoger dan in 2018 (€ 53.700 euro per ha).
De grondmobiliteit is in landsdeel Noord met 22% afgenomen (figuur 2): van 9.400 ha in 2018 tot 7.300 ha in 2019. De relatieve grondmobiliteit nam af van 1,7% naar 1,3%.

Landsdeel Oost

In landsdeel Oost is de gemiddelde agrarische grondprijs in het vierde kwartaal van 2019 met 6% afgenomen: van € 67.900 (derde kwartaal 2019) tot € 64.000 per ha (figuur 3 en kaart 1). Over het gehele jaar 2019 is de gemiddelde grondprijs in Oost uitgekomen op € 63.400 per ha; bijna 3% meer dan in 2018 (€ 61.700 per ha).
Het verhandeld areaal landbouwgrond (figuur 2) is in landsdeel Oost gezakt van 10.300 ha in 2018 tot 9.000 ha in 2019 (-13%). De relatieve grondmobiliteit is gedaald van 1,9% naar 1,7%.

Landsdeel West

In landsdeel West is de gemiddelde agrarische grondprijs in het vierde kwartaal van 2019 met 6% gestegen: van € 51.200 (derde kwartaal 2019) tot € 54.400 per ha (figuur 3 en kaart 1). Het jaargemiddelde voor 2019 bedraagt € 57.200 per ha, vrijwel gelijk aan dat in 2018.
De grondmobiliteit is in landsdeel West met 27% afgenomen (figuur 2): van 4.900 ha in 2018 tot 3.600 ha in 2019. De relatieve grondmobiliteit nam af van 2,3% naar 1,8%.

Landsdeel Zuid

In landsdeel Zuid is de gemiddelde agrarische grondprijs in het vierde kwartaal van 2019 uitgekomen op € 72.000, vrijwel gelijk aan de prijs in het derde kwartaal (figuur 3 en kaart 1). Over heel 2019 ligt de gemiddelde grondprijs op € 71.100 per ha en daarmee op het niveau van 2018.
Het verhandeld areaal landbouwgrond is in landsdeel Zuid 14% gedaald (figuur 2): van 11.000 ha in 2018 tot 9.500 ha in 2019. De relatieve grondmobiliteit is gezakt van 2,3% naar 2,0%.

Verantwoording

Agrarische grondprijs

De agrarische grondprijs is de prijs van vrij beschikbare landbouwgrond gekocht door agrariërs. Aan de basis van de berekening van de grondprijs staan de transacties in het eigendomsregister van het Kadaster, aangevuld met informatie over de agrarische sector. Voor het bepalen van de agrarische grondprijs zijn de verhandelde percelen op de volgende kenmerken geselecteerd:

• koper heeft een landbouwbedrijf
• grasland, bouwland, snijmais
• soort overdracht is koop-verkoop
• zakelijk recht is volle eigendom
• geen opstallen
• geen reguliere pachtovereenkomst of erfpacht
• geen familierelatie
• oppervlak perceel groter dan 0,25 ha
• de koopsom is groter dan € 1,-

Verhandelde percelen met extreem hoge en lage prijzen zijn volgens een statistische methodiek uitgesloten.

Agrarische grondmobiliteit

De agrarische grondmobiliteit – het verhandelde areaal landbouwgrond – geeft aan hoeveel agrarische grond is verhandeld op de vrije markt. Aan de basis van de berekening van de grondmobiliteit staan de transacties in het eigendomsregister van het Kadaster, aangevuld met informatie over de agrarische sector. Voor het bepalen van de agrarische grondmobiliteit zijn de verhandelde percelen op de volgende kenmerken geselecteerd:

• grasland, bouwland, snijmais, bollenland, boomkwekerij, fruitteelt en overig tuinland
• soort overdracht is koop-verkoop
• zakelijk recht is volle eigendom
• geen familierelatie
• oppervlak perceel groter dan 0,25 hectare
• de koopsom is groter dan € 1,-

Landsdelen

De vier landsdelen in kaart 1 en figuur 3 zijn opgebouwd uit de 14 groepen van landbouwgebieden:

• Landsdeel Noord: Bouwhoek en Hogeland, Veenkoloniën en Oldambt en Noordelijk Weidegebied
• Landsdeel Oost: Oostelijk Veehouderijgebied, Centraal Veehouderijgebied, IJsselmeerpolders en Rivierengebied
• Landsdeel West: Westelijk Holland, Waterland en Droogmakerijen, Hollands/Utrechts Weidegebied
• Landsdeel Zuid: Zuidwestelijk Akkerbouwgebied, Zuidwest-Brabant, Zuidelijk Veehouderijgebied en Zuid-Limburg

Over het kwartaalbericht

Dit kwartaalbericht is een samenwerking van Wageningen Economic Research en het Kadaster.  

Meer kwartaalberichten en contactgegevens vindt u op de pagina Kwartaalberichten agrarische grondmarkt.