7 interessante weetjes over aardrijkskundige namen
Waarom heet Coevorden eigenlijk Coevorden? En waarom schrijven we in plaatsnamen de ene keer huizen en de andere keer huysen? Wat zijn eigenlijk de regels voor het bepalen van aardrijkskundige namen? Wij zetten de antwoorden op deze vragen, en meer, op een rij.
1. Kenmerken in het landschap
Aardrijkskundige namen verwijzen vaak naar kenmerken in het landschap. Zo komt bijvoorbeeld de naam Coevorden van een plek, een zogenaamde voorde, waar je met koeien de rivier kon oversteken. En komt de naam Amsterdam van een dam in de Amstel.
2. Regels voor aardrijkskundige namen
Nederland heeft geen regels voor het bepalen van aardrijkskundige namen. Ook zijn er geen afspraken gemaakt over de manier waarop we die namen schrijven.
In veel andere landen zijn er wel regels. In die landen gelden de spellingsregels ook voor aardrijkskundige namen. Bijvoorbeeld: ‘zoals je de naam hoort, zo schrijf je het ook’. In Nederland is dat niet zo. Bij ons bestaat Vijfhuizen, maar ook Heythuysen.
3. Basisregistratie Adressen en Gebouwen
Gemeenten bepalen de namen van straten en woonplaatsen. De namen worden opgenomen in de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG).
4. Basisregistratie Topografie
De BAG bevat gegevens van alle adressen en gebouwen in Nederland. In de Basisregistratie Topografie (BRT) worden niet alleen gebouwen opgenomen maar ook andere zaken in het landschap, zoals kanalen, tunnels of stations. Soms staat een straatnaam niet in de BAG, maar wel in de BRT. Aan sommige dijken of landweggetjes staan namelijk geen huizen.
5. Friese plaatsnamen
In de BRT staat bij Friese plaatsen de Nederlandse en Friese naam. Fries is een officiële minderheidstaal. Europese verdragen verplichten om beide plaatsnamen op te nemen. Dus naast het Nederlandse Oudega wordt ook het Friese Aldegea opgenomen in de BRT.
6. Nationaal samenwerken
Het Kadaster werkt met verschillende organisaties samen om namen zoveel mogelijk hetzelfde te schrijven. Met de Nederlandse Taalunie overleggen we hoe we Nederlandse namen gebruiken voor plaatsen in het buitenland. Een voorbeeld hiervan is de Belgische plaats Luik (Liège). Het komt ook vaak voor dat er geen Nederlandse naam is, bijvoorbeeld voor München. Soms gebruiken we de Nederlandse namen niet meer, zoals Kantelberg (Canterbury).
7. Internationaal overleg
Ook internationaal wordt er over plaatsnamen gesproken. Binnen de United Nations Group of Experts on Geographical Names (UNGEGN) overlegt het Kadaster met buitenlandse overheden over aardrijkskundige namen. Er zijn ook buitenlandse taalcommissies die bepalen hoe Nederlandse namen in andere talen worden geschreven. Zo eten de Fransen graag een Bossche Bol in Bois-le-Duc en lopen onze oosterburen de 4Daagse in Nimwegen.
Terzake
Dit artikel komt uit het Kadastermagazine Terzake van september 2023.
Meer artikelen lezen? Ga naar de pagina Terzake.
Wilt u maandelijks de digitale Terz@ke in uw mailbox ontvangen? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief.