Welk effect had belastingaanpassing op starters?

De aanpassingen van de overdrachtsbelasting hadden tijdelijk een sterk effect op het koopgedrag van starters op de woningmarkt. Maar binnen een paar maanden waren de prijzen en de transacties weer op het oude niveau.  

Aanpassingen overdrachtsbelasting voor koopstarters

  • In september 2020 kondigde de overheid belastingvoordelen aan voor starters op de woningmarkt in 2021.
  • Per 1 januari 2021 hoefden kopers onder de 35 jaar geen overdrachtsbelasting meer te betalen.
  • Per 1 april 2021 moesten 35-minners wél weer overdrachtsbelasting gaan betalen voor woningen boven de €400.000.

Effecten na aankondiging belastingvoordelen

  • De gemiddelde prijzen van woningen die 35-minners kochten, stegen nauwelijks meer; ze daalden zelfs in december 2020. Dit kwam doordat 35-minners in afwachting van 1 januari 2021 minder huizen kochten, die ook nog eens goedkoper waren.
  • Het aandeel woningen boven de €400.000 die 35-minners kochten, daalde in december.

Effecten voor instelling belastinggrens van €400.000

  • Vanaf 1 januari stegen de gemiddelde prijzen van woningen die 35-minners kochten weer, tot zelfs boven de €400.000 in maart.
  • Het aandeel woningen dat 35-minners kochten boven de €400.000 steeg in het 1e kwartaal van 2021 met 152% ten opzichte van hetzelfde kwartaal van 2020. In maart was zelfs bijna de helft van deze transacties van 35-minners.

Effecten na instelling belastinggrens van €400.000

  • In april lag de gemiddelde koopsom van 35-minners meteen een stuk lager, omdat veel woningen boven de €400.000 al in maart waren verkocht. Vanaf juni steeg de gemiddelde prijs van 35-minners weer in lijn met de trend van 2020.
  • Ook het aandeel transacties van 35-minners met een koopsom boven de €400.000 daalde weer naar het niveau van voor de beleidswijziging.

Figuur 1: Woningprijsontwikkelingen van 35-minners in de periode juli 2019 tot en met juni 2021

Figuur 1 toont de prijsontwikkeling van 35-minners van juli 2019 tot en met juni 2021 en hun aandeel transacties boven de €400.000. De Y-as links laat de transactiebedragen zien: van €200.000 naar €450.000 met stapjes van €50.000. De Y-as rechts toont het aandeel woningtransacties van 35-minners op de woningmarkt in percentages van 0% tot 50% met stapjes van 10%. De X-as laat de periode zien: van juli 2019 tot en met juni 2021 met stapjes van een maand. Dit alles laat zien dat de aanpassingen van de overdrachtsbelasting tijdelijk een sterk effect hadden op het koopgedrag van starters op de woningmarkt. Maar binnen een paar maanden waren de prijzen en de transacties weer op het oude niveau. Hebt u naar aanleiding hiervan nog vragen? Neem dan contact op met onze woningmarktexpert Paul de Vries via 06-27199503.
Open grotere versie van figuur 1
Open toegankelijk ods-document met data van figuur 1
Bron: Kadaster

Over het onderzoek

Dit onderzoek werd gedaan door Jorian Lamberink van het Kadaster. Het artikel verscheen ook op de website van ESB, het vakblad voor economen.

Wilt u meer weten over de woningmarkt en prijsvorming?